Δημοσιεύουμε αυτό το άρθρο του A. Gramsi ως προβληματισμό πάνω στα όρια του συνδικαλισμού σε όλες τις εκδοχές του: κομματικού , «πολιτικοποιημένου», ταξικού , «ταξικού» , θεσμικού , Συντονισμού Πρωτοβάθμιων Σωματείων, Ανεξάρτητου Κέντρου Αγώνα . . .
Μήπως είμαστε
συνδικαλιστές; Μήπως το κίνημα των τομεακών επιτρόπωνii που ξεκίνησε από το Τορίνο δεν είναι
παρά η νι-οστή τοπική ενσάρκωση της συνδικαλιστικής θεωρίας; Μήπως αλήθεια αυτό
το κίνημα δεν είναι παρά ο μικρός πρόδρομος στρόβιλος των καταστροφών του
συνδικαλιστικού κυκλώνα εγχώριας παραγωγής· εκείνο το σύμφυρμα από δημαγωγία ,
από στομφώδη ψευτοεπαναστατική λογοκοπία, από πνεύμα απειθαρχίας και
ανευθυνότητας από μανιακή αγκιτάτσια κάποιων ατόμων, περιορισμένης ευφυίας, με
γλώσσα ροδάνι και λίγο μυαλό , που μέχρι τώρα δεν κατάφεραν παρά να λεηλατήσουν
περιστασιακά τη θέληση των μαζών· αυτό το σύμφυρμα που θα παραμείνει στα
χρονικά του ιταλικού εργατικού κινήματος με την ονομασία: ιταλικός
συνδικαλισμός;
Η συνδικαλιστική θεωρία έχει
εντελώς αποτύχει στη συγκεκριμένη δοκιμασία των προλεταριακών επαναστάσεων. Τα
συνδικάτα έχουν δώσει απόδειξη της οργανικής τους ανικανότητας να ενσαρκώσουν
τη δικτατορία του προλεταριάτου. Η κανονική ανάπτυξη των συνδικάτων
χαρακτηρίστηκε από μια συνεχή παρακμή του επαναστατικού πνεύματος των μαζών:
όταν αυξάνει η υλική δύναμη, το καταχτητικό πνεύμα εξασθενίζει ή εξαφανίζεται
ολοσχερώς, η ζωτική ορμή στραγγίζει , η ηρωική αδιαλλαξία, δίνει τη θέση της
στον οπορτουνισμό, στην πρακτική «για το ψωμί και το βούτυρο». Η ποσοτική
αύξηση καθορίζει μια πτώχευση ποιοτική και ένα εύκολο βόλεμα στις
καπιταλιστικές κοινωνικές δομές· καθορίζει την εμφάνιση μιας εργατικής νοοτροπίας
μίζερης στενής αντάξιας της μικρής και μεσαίας αστικής τάξης. Και όμως είναι
στοιχειώδες καθήκον του συνδικάτου αυτό του να στρατολογήσει ολόκληρη τη μάζα,
του να εντάξει στα πλαίσια του, όλους τους εργαζόμενους της βιομηχανίας και της
γεωργίας. Το μέσο δεν αρμόζει λοιπόν στο σκοπό και αφού κάθε μέσο δεν είναι
παρά μια στιγμή του σκοπού καθώς αυτός πραγματοποιείται, εκπληρώνεται, πρέπει
να συμπεράνει κανείς ότι ο συνδικαλισμός δεν αποτελεί μέσο για να φθάσεις στην
επανάσταση, ότι δεν είναι μια στιγμή της προλεταριακής επανάστασης, ούτε είναι
η επανάσταση καθώς αυτή πραγματοποιείται, εκπληρώνεται: ο συνδικαλισμός δεν
είναι επαναστατικός παρά μονάχα στο μέτρο που υπάρχει η δυνατότητα της
γραμματικής σύζευξης των δύο λέξεων
Ο συνδικαλισμός αποκαλύφθηκε ως μια απλή μορφή της καπιταλιστικής κοινωνίας και όχι ως ένα δυνάμει ξεπέρασμα της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ο συνδικαλισμός οργανώνει τους εργάτες, όχι ως παραγωγούς, αλλά ως μισθωτούς, δηλαδή ως δημιουργήματα του καπιταλιστικού καθεστώτος της ατομικής ιδιοκτησίας· ως πωλητές του εμπορεύματος-εργασία. Ο συνδικαλισμός συνενώνει τους εργάτες κατά τα εργαλεία της δουλειάς τους ή κατά το υλικό που μεταποιούν, που σημαίνει ότι ο συνδικαλισμός συνενώνει τους εργάτες με βάση τις μορφές που επιβάλλει το καπιταλιστικό καθεστώς, το καθεστώς του οικονομικού ατομικισμού. Το να χρησιμοποιείς ένα εργαλείο και όχι κάποιο άλλο, το να μεταποιείς μια δεδομένη πρώτη ύλη και όχι κάποια άλλη, αποκαλύπτει τις διαφορές δεξιοτήτων και ικανότητας, στον κόπο που καταβάλλεται και στο κέρδος προκύπτει· ο εργάτης προσηλώνεται στην ίδια του την ικανότητα και στην ίδια του την δεξιότητα και τα εννοεί όχι σαν μια στιγμή της παραγωγής, αλλά σαν ένα απλό μέσο για να κερδίσει τη ζωή του.